Zarafa en Z-push: armelui's alternatief voor MS Exchange

Een van de belangrijkste redenen dat Microsoft zo'n grote voet tussen de deur heeft bij bedrijven is het gemak van MS-Office in combinatie met Exchange server voor mail en calendar faciliteiten. Als alternatief voor het merendeel van de kantoorwerkzaamheden voldoet Openoffice, of wel LibreOffice na de fork door het OSS onvriendelijke gedrag van Oracle, prima. Maar voor de mail en agendafunctie van Exchange zijn er maar weinig alternatieven. Dit is vooral vervelend als je net die laatste Windows-server uit het datacenter wil verwijderen maar nog vervelender is dat Exchange behoorlijk prijzig is, met name omdat je er een Windows-server voor moet kopen.

De alternatieven zoals OpenXchange en Zarafa zijn weliswaar open source maar om de volledige functionaliteit van Exchange te benaderen moet je er wel commerciële extensies bij kopen. Maar Zarafa heeft wel een Community Edition inclusief een gratis licentie voor twee Outlookclients met een extra plugin van Zarafa. Overigens is Zarafa geen mail transport agent (MTA) maar gebruikt hiervoor de aanwezige smtp-server zoals Postfix in het geval van Ubuntu. Het heeft wel een sterk op Outlook lijkende webaccess-client, is een POP3-server, is een IMAP-server en heeft zoals gezegd support voor Outlook zelf.

Nu wil het geval dat ik een Nokia N900 telefoon heb met de mogelijkheid om mijn agenda te synchroniseren met Exchangeserver. Alleen de eerste server die daarvoor in aanmerking komt, namelijk die van mijn werkgever, is alleen vanuit binnen het intranet te benaderen maar niet van buitenaf. Mijn privemail zit nog bij een hostingprovider voor de hele familie en heeft alleen IMAP of POP3 maar geen agendafunctionaliteit en ik heb maar weinig behoefte om dat zomaar te veranderen en ook te weinig rechten. Maar ik heb al een tijdje wel een privé domeinnaam die verwijst naar een webservertje aan mijn ADSL-lijn thuis waar ik mee kan aanrommelen wat ik maar wil.

Tijd voor een experiment dus. Nu wil het geval dat ik het mailgebeuren met Postfix al werkend had voordat ik hier aan begon. En dat is wel een voordeel omdat je tenminste weet waar de fout niet zit. Het lezen van de Administrator Manual van Zarafa is wel aan te bevelen omdat het configuren grotendeels nog old school Linux handwerk is. De installatie op zich is een kwestie van een installatiescript aflopen die ook checkt of aan alle randvoorwaarden is voldaan. Deze randvoorwaarden zijn in dit geval een MySQL database en een Apache2 server. Iets wat bij elke Linux-distro voorhanden is, dus geen probleem wat dat betreft. Nee het venijn zit in de staart in dit geval.

Wat wil het geval. Na de installatie op Ubuntu 10.04 blijkt de Zarafa-dagent niet te lopen omdat het configuratiebestand niet gevonden wordt. Aangezien deze agent het verkeer regelt met Postfix komt er dan geen mail binnen of eruit. Gelukkig is dit terug te vinden in de logfiles zodat het vrij snel te vinden is. Een ander probleempje is dat je bij de eerste keer inloggen via de browser met webaccess je een onduidelijke foutmelding krijgt. In de logs is dan de foutmelding terug te vinden "Unknown MAPI Error: MAPI_E_NOT_FOUND". Wat zoeken op het internet leert dat je in dat geval handmatig een "store" oftewel mailmap moet aanmaken met zarafa-admin. Zarafa hoort dat automatisch te doen bij het aanmaken van een gebruiker maar op Ubuntu 10.04 is dat kennelijk niet het geval.

Het laatste waar je tegenaan loopt is dat de users van Zarafa en Postfix niet (altijd) dezelfde zijn. Dit los je op door in de Postfixdirectory het bestand virtual aan te passen met de domeinnaam van de Zarafagebruikers. Idem voor het bestand aliases om bijvoorbeeld info@domeinnaam.nl naar een of meer gebruikers te kunnen sturen. Tegelijkertijd biedt dit de mogelijkheid om mail voor meerdere domeinen te ontvangen.

Als dit eenmaal loopt, blijft er nog de wens om de mobiele telefoon te synchroniseren. Hiervoor kun je Z-Push gebruiken. Deze open source PHP-applicatie mimics Microsofts ActiveSync Protocol over http. In eerste instantie wilde de Nokia N900 echter niet synchoniseren en brak af met een foutmelding over een beveiligingsbeleid. Door PROVISION uit te schakelen in config.php kun je dit echter ook weer omzeilen. Provisioning is een handigheidje dat als je telefoon gestolen of vermist is, je op afstand je gegevens kunt wissen maar dat is niet bepaald een functionaliteit die je elke dag nodig hebt.

Het mooiste is overigens nog dat je voor meer dan twee Outlookclients dus een commerciële licentie nodig hebt maar voor webmail en voor ActiveSync hoef je niet te betalen. Omdat vrijwel elke moderne smartphone wel met een Exchangeserver kan synchroniseren is dit DE oplossing voor iedereen met niet al te diepe broekzakken. En omdat Zarafa ook een IMAP en POP3 server is kun je ook terecht met Thunderbird of willekeurig iedere andere emailclient.